Musici willen meer verdienen… maar hoe?

10 september 2019 By Ewout van der Linden Reageer

Waar verdienen muzikanten en musici hun brood mee? Aan welke activiteiten zouden ze graag meer willen verdienen? En… verdienen ze wel genoeg om van rond te komen?

Onder de achterban van Music Motion, en ook daarbuiten, deden we een klein onderzoek naar geld en muziek anno augustus 2019. Klein onderzoek dus, maar toch met wat interessante resultaten. Hieronder zijn ze weergegeven.

(Meer info over respondenten en voorbehouden helemaal onderaan.)

Muzikanten/musici verdienen vooral aan optreden op podia en lesgeven

De meeste musici* hebben meer inkomstenbronnen, zoals bekend. Maar wat zijn nu de activiteiten waar ze echt een aardige boterham mee verdienen? Dus: wat stelt echt wat voor?

De 100 respondenten noemden in totaal 278 bronnen van inkomsten die wat voorstellen (we gaven in de vraagstelling een richtlijn van minimaal €300 per maand). Dus: musici hebben gemiddeld bijna 3 inkomstenbronnen. Dat geldt overigens in alle genres.

In totaal blijken dat vrij traditionele inkomstenbronnen te zijn.

Maar liefst 60% verdient met optreden op podia. En 52% verdient aan lesgeven. Dat zijn dus veruit de belangrijkste inkomstenbronnen voor muziek. Nogmaals: waar een aardig bedrag per maand mee wordt verdiend. Maar die nog zeker niet genoeg hoeven te zijn om van rond te komen (zie verderop).

Daarna volgen: 35% verdient met optreden op festivals en 37% op private events (privé feesten zoals huwelijken, maar ook bedrijfsfeesten).

De overige inkomsten komen bv uit componeren voor andere artiesten (9%), verkopen van merchandise (9%), auteursrecht/naburig recht (13%) en spelen als sessiemuzikant (11%).

Het lijkt erop dat vooral popmuzikanten andere activiteiten hebben naast optreden en lesgeven. En vooral bij klassiek concentreert het zich bij verschillende manieren van optreden en lesgeven.

Startende musici hebben meer dan andere musici inkomsten van optreden op festivals en werken er iets vaker achter de schermen.

En… is het genoeg?

De hamvraag natuurlijk. Kan je ervan leven? De 100 respondenten laten het volgende beeld zien. Slechts iets meer dan de helft kan dus rondkomen van activiteiten in de muziek. En de helft daarvan krap.

“Momenteel kan ik prima leven van het geld wat ik met muziek verdien, omdat ik alleen mijzelf hoef te onderhouden. Wel vraag ik mij voor de toekomst af waar ik het geld vandaan moet halen als ik straks een gezin wil stichten en groter wil wonen.”

Het lijkt erop dat popmuzikanten kunnen het minst goed rond kunnen komen van hun muziek. Bij ongeveer een derde lukt dat bij lange na niet.
Meer hierover? Check het Kunstenbond/Ntb onderzoek Pop Wat Levert Het Op.

Meer verdienen aan componeren en workshops

Waar willen musici dan graag méér aan verdienen?

De cijfers over alle respondenten laten zien dat de zij het liefste extra gaan verdienen aan activeiten waar ze nu al iets aan verdienen. Dus: vooral meer verdienen aan optreden op podia en festivals. Maar ook aan private events en aan lesgeven.

Maar: musici hebben ook andere ideeën. Ze zijn ook geïnteresseerd in de volgende inkomstenbronnen.

Populair als extra inkomstenbron is music-synching. Dus: het plaatsen van hun bestaande muziek bij film, tv, commercials en games (28% wil dat graag). Of maken van nieuwe muziek voor deze media (gemiddeld 14%). En dat geldt duidelijk meer voor musici die al even in de business werkzaam zijn, die zijn hier het meest in geïnteresseerd. (Over filmmuziek organiseren we een evenement eind september. Check deze link)

Iets meer traditioneel: ongeveer 40% wil meer verdienen als sessie-muzikant. Een zelfde percentage wil meer verdienen aan muziekreleases. Dus: meer spotify inkomsten, andere royalties en plaatverkoop. En ongeveer een-derde wil meer verdienen aan auteursrechten en naburige rechten.

Bovenstaande extra inkomstenbronnen gelden minder voor klassieke musici. Begrijpelijk: ze componeren minder, veel klassieke werken zijn auteursrechtenvrij en er wordt minder muziek gereleased.

Iets minder vaak, maar wel enkele keren genoemd:

Meer verdienen aan merchandise (vooral popmuzikanten)
Muziek maken voor theater en musical (alle genres)
Workshops voor bedrijven (vooral klassieke musici)
Online lesgeven (vooral klassieke musici)
Muziektherapie, yoga, mindfulness (vooral klassieke musici)
Werken achter de schermen van muziekbusiness (alle genres)
En ook: dirigeren, bladmuziek verkopen, muzikanten coachen.

En we zagen nog iets opvallends: vooral mid-carreer musici (tussen de 5 en 20 jaar werkzaam in de muziek) zijn geïnteresseerd in nieuwe inkomstenbronnen. Veel meer dan startende of oudere musici.

Conclusie:

Musici en muzikanten verdienen het meeste aan optreden en willen ook vooral daar meer aan verdienen. Of aan zaken die ermee samenhangen, zoals auteursrechten en sessiewerk. Dit zegt niets over de ondernemersmentaliteit van musici: die bevindt zich vooral dus bij optredens. Nieuwe ideeën gaan vooral over componeren, lessen en workshops.

En de inkomenssituatie? Die lijkt niet hopeloos, maar ook niet makkelijk.

Musici geven aan dat optreden hun belangrijkste inkomstenbron is, maar bekend is dat betaling per optreden laag is, in alle genres. Je komt dus wel aan een aardig bedrag, maar je moet daar wel erg veel voor optreden, soms gratis. Terwijl er in veel gevallen wél publiek is. Nogmaals: het is de belangrijkste inkomstenbron. Als er ook publiek is, dan moet er ook betaald worden.

Dit verslag werd geschreven door Ewout van der Linden, directeur van Music Motion. Music Motion organiseert de evenementen Music Pitch en M-Bizz, over inkomsten en marketing voor de muzieksector. Check daarvoor de homepage.

Over de respons en voorbehoud
Maar liefst 100 (meer mocht niet van de online-enquete tool) muzikanten/musici uit verschillende genres reageerden op onze korte online vragenlijst. Die kwamen uit de achterban van Music Motion, maar ook van enkele Facebookgroepen voor musici. We stellen nadrukkelijk niet dat deze respondenten representatief zijn voor Nederlandse musici. Met de uitspraken over genres zijn we spaarzaam, want respondenten mochten meer genres noemen, dus een hele duidelijke indeling is er niet.

Ook rechtvaardigt de respons geen statistische analyse. Daar houden we in dit verslag rekening mee.

* muzikanten/musici, respectievelijk artiesten in pop, jazz, wereld / klassiek. Op geen enkele wijze neerbuigend bedoeld, het zijn de woorden waar ze zichzelf mee identificeren. We kiezen hier voor één woord voor iedereen, het meest sjieke: musici dus.

Meer geld voor je muziek 2019

31 januari 2019 By Ewout van der Linden 1 Reactie

Je zou het niet zeggen maar: Nederland is het Wilde Westen. Tenminste als het gaat om betaald te worden voor muziek. In omringende landen zijn er vaak standaardtarieven, maar helaas, niet in ons land. En zo komt het dus vaak voor dat de artiest er bekaaid vanaf komt. Niet goed natuurlijk! Vandaar enkele tips om meer betaald te krijgen, ism met onze partner De Kunstenbond.

Korting geven? Liever niet natuurlijk, maar soms moet je toch onder je eigen tarief zitten. Tip: noem altijd je echte tarief maar vermeld de korting expliciet. Ook in je factuur: noem je tarief minus de korting = wat je opdrachtgever moet betalen. En trouwens: geef je korting, vraag dan als tegemoetkoming iets anders. Bv dat je opdrachtgever je helpt met je promotie (wees concreet: dus aantal facebook posts, vermelding website met link), gratis eten. Hebben ze een geweldige marketing persoon in dienst? Vraag hem of haar om gratis advies.

Berekening jouw tarief. Bereken niet alleen de kosten die direct met je optreden te maken hebben, zoals reiskosten, repetities, consumpties. Maar ook een deel van de kosten die moet maken om je business gaande te houden, zoals instrumentkosten, je computer, je promotiekosten. Ofwel: je variabele kosten plus een percentage van je vaste kosten. En daarbovenop moet je nog een stukje winst leggen. Want dat winstpercentage, daar moet je uiteindelijk van gaan leven.

Add stuff. Zorg dat je iets meer biedt dan je optreden. Dus biedt niet alleen jouw band of ensemble, maar meer dan dat. Bijvoorbeeld:

* Unplugged optredentje in de bar na het optreden of de dag erna (gezien in Parijs, leuk!!)

* Een samenwerking bijvoorbeeld met een andere artiest (een hele of halve BN-er bijvoorbeeld)

* Voor het bedrijfsoptreden: een speciaal nummer voor de klant (ik organiseerde ooit optredens voor kledingzaak Oger, ingehuurde jazz band speelde speciaal de compositie Oger Jazz)

* Als je lesgeeft: Youtube clip voor je leerlingen DJ-en na je optreden Verzin er dus iets bij wat jou niet veel extra geld kost, maar wel meer aandacht oplevert, meer bezoekers en wat het podium (of je klant) een leuk idee vindt.

Check de costing vantevoren. Het gebeurt nogal eens dat je na je optreden een overzicht krijgt en dat opeens blijkt dat niet alleen de BTW van je beloofde bedrag afgaat, ook nog de auteursrechten en andere kosten. Bv de DJ na je optreden, kosten voor de verwarming van het gebouw bijvoorbeeld. Vraag hier vantevoren om en bespreek het. Kan je zelf niet DJ’en? Over die auteursrechten: dat is eigenlijk vreemd, maar helaas wel gebruikelijk. De zaal hoort de auteursrechten te betalen, niet de artiest. Doe hier moeilijk over!!

Breng meer in rekening. Dat geldt vooral voor privé-optredens: neem je bijvoorbeeld een backline mee? Breng daarvan dan de huur in rekening. Ook als je die backline zelf in bezit hebt. Je hebt die spullen ooit moeten kopen, heel redelijk om daar wat voor in rekening te brengen. En je reiskosten natuurlijk het volle tarief. Dat je met korting reist is niet de zaak van je klant.

Get them involved. Die programmeur, dat evenementenbureau, moeders en vaders van leerlingen: zorg dat ze weten waar je mee bezig bent. Dat je aan het repeteren bent, nieuwe muziek maakt, bezig bent met nieuwe release. En vraag om ideeën. Dat zorgt ervoor dat ze zich betrokken bij je voelen. En zorgt voor een grotere gunfactor. En, het blijft een mensenwereld, dat zorgt er weer voor dat je makkelijker wat meer kan vragen.

Regionale exclusiviteit. Is dit je enige optreden in een bepaalde regio? Noem het in de onderhandeling. Dus dat je gedurende een bepaalde periode geen andere optredens hebt in de regio. Dus dat fans in de regio echt, heus, naar dit optreden moeten komen.

Op straat spelen? Of andere manieren van pay what you want? Vertel je publiek wat je doet met de opbrengst, dat helpt ze wat meer te geven. En noem de hoed natuurlijk de 3 euro hoed. Werk je met een pin apparaat, zorg dat die zo is afgesteld dat mensen alleen maar hoeven te swipen. Niet eens hoeven te kiezen, want er wordt sowieso 3 euro gedoneerd. Lekker makkelijk. Vondelpark theater doet het ook. Oh, en hou op straat na 20 minuten op. Dan lopen de mensen weer verder en komt er een nieuwe groep luisteraars met, jawel, nieuwe pinpassen! (Voor cash geld spelen doe je natuurlijk niet illegaal, check hier even hoe dat zit).

Subsidie voor je tour of muziekproject. Het Fonds Podiumkunsten, maar bv ook de Sena, zoeken altijd naar goede projecten om te subsidiëren. Ja, echt, in alle genres. We organiseren er over een paar weken weer een middag over. Check deze link.

Natuurlijk zijn er meer manieren om meer geld te krijgen voor je muziek… Heb jij tips? We horen ze graag! Reageer op deze blog, of mail naar ewout@musicmotion.nl

Geschreven door Ewout van der Linden van Music Motion, ism Peter van den Bunder en Michael Klier van de Kunstenbond

Muziekfreelancer en de Wet DBA: Hoe staat het ermee?

16 oktober 2018 By Ewout van der Linden Reageer

De Wet DBA. Modelovereenkomsten. En dan toch weer niet. Een nieuwe ‘zzp-wet’ die op komst is. Als freelancer in de muziek is het lang niet altijd duidelijk aan welke regels je je nu moet houden. Laat staan hoe je je kunt voorbereiden op de toekomst. In samenwerking met onze partner Tentoo hieronder de stand van zaken.

Het was altijd zo overzichtelijk. Tot 2 jaar geleden ontving je als zelfstandige eenmaal per jaar automatisch een VAR. Met deze Verklaring Arbeidsrelatie konden opdrachtgevers jou risicoloos inhuren. Jij kon lekker aan de slag en je opdrachtgever was gevrijwaard van het betalen van loonheffingen en sociale premies (de VAR bewees namelijk dat het om zelfstandigen- inhuur ging).

Schijnzelfstandigheid

De VAR verdween omdat hij schijnzelfstandigheid in de hand werkte. Bedrijven huurden freelancers in, maar de werkelijke situatie had meer weg van werken in loondienst. De Belastingdienst liep hierdoor miljoenen euro’s mis aan loonheffingen en sociale premies. De in mei 2016 ingevoerde Wet DBA moest deze problematiek oplossen.

Onuitvoerbare wet

Het idee van de Wet DBA leek zo mooi. Opdrachtgever en freelancer vullen voorafgaand aan hun samenwerking een modelovereenkomst in. Deze overeenkomst omschrijft de onderlinge arbeidsrelatie. Wordt de overeenkomst niet nageleefd? Dan kunnen boetes en naheffingen volgen. In de praktijk bleek het idee echter minder mooi.

Zowel bij freelancers als ‘inhuurders’ heerste onduidelijkheid. Wanneer word je gezien als freelancemuzikant en wanneer als werknemer? Wanneer krijg je een naheffing of boete en hoe is dat te voorkomen? Heldere antwoorden bleven uit. De overheid verruimde eerst de ‘wenperiode’ en stelde daarna meermaals de handhavingstermijn uit. De huidige status: tot 1 januari 2020 wordt de Wet DBA niet gehandhaafd. Heeft iedereen dan nu nog ruim een jaar vrij spel?

Controles aangescherpt

De handhavingsvrije periode is volgens de overheid absoluut geen vrijbrief voor schijnzelfstandigheid. De Belastingdienst treedt namelijk wél op tegen partijen die de modelovereenkomsten bewust verkeerd inzetten. Sinds 1 juli 2018 zijn de controles op ‘kwaadwillende’ organisaties aangescherpt.

De overheid adviseert bedrijven en freelancers zelfs om gewoon via modelovereenkomsten te blijven werken. Als je ze goed en oprecht inzet, loop je geen risico op vervelende verrassingen (lees: boetes en naheffingen) achteraf. Je vindt ze onder deze link van de belastingdienst (even naar beneden scrollen naar Kunst, Cultuur, Amusement, Media).

In de tussentijd werkt het kabinet hard aan een nieuwe ‘zzp-wet’ die in januari 2020 moet ingaan. Doel van de nieuwe wet: schijnzelfstandigheid voorkomen en opdrachtgever en échte ondernemers de zekerheid bieden dat géén sprake is van een dienstbetrekking. De beleidsbepalers denken hierbij onder meer aan een (online) opdrachtgeversverklaring die duidelijkheid geeft over de inhuur van zelfstandigen.

De duur en het tarief van de samenwerking moeten straks duidelijk maken of sprake is van een arbeidsovereenkomst of van zelfstandigen-inhuur. Is het een langdurige samenwerking met een laag tarief, dan gaat het om een dienstbetrekking. Een kortdurende klus met een hoog tarief is freelance-inhuur. De precieze invulling van dit model moet nog worden bepaald.

Las Vegas versus De Doelen

Dat lijkt voor optredens goed uit te pakken: dat betreft bijna altijd een zeer kortlopende dienstverlening. Alhoewel helaas vaak niet erg goed betaald, is het toch duidelijk geen schijn-dienstverband. Maar voor een lespraktijk bij een school, meedoen aan een musical productie of een paar maanden optreden voor één opdrachtgever kan het anders liggen.

Dus: niets aan de hand met je eenmalige concert in De Doelen, maar pas nu al op met dat contract bij een cruise-boot of je Las Vegas concertenreeks! Maar sowieso: check eind 2019 met welke regeling onze regering op de proppen komt.

Payrollen kan ook

Wie geen zin heeft in modelovereenkomsten en (kleine) risico’s, maar wél legaal wil werken, is payrollen een goede optie. Als je werkt via payroll hoef je je geen zorgen te maken om schijnzelfstandigheid. Ook niet om de toekomstige zzp-wet. Op papier ben je als payrollmuzikant in loondienst van het payrollbedrijf, waardoor je niet als zelfstandige wordt gezien. Hier staan geen verplichtingen tegenover. De werkduur en het tarief kun je volledig naar eigen wens bepalen. Die combinatie van zekerheid en vrijheid vinden veel muzikanten heel prettig. Tentoo, onze partner bij M-Bizz en leverancier van kennis op het gebied van arbeidrelaties in de muziek, biedt deze dienstverlening aan.

Geschreven door Niels Hoorn van Tentoo, oktober 2018.

Wat is nou eigenlijk de artiestenregeling?!

17 mei 2018 By Ewout van der Linden Reageer

Zodra je optredens geld opleveren wil de Belastingdienst hier natuurlijk van weten. Lastig, want als artiest val je eigenlijk een beetje tussen wal en schip. Je werkt niet in loondienst, maar aan de andere kant heb je er ook niet voor gekozen om zelfstandig ondernemer te worden. Hiervoor is iets bedacht: de artiestenregeling. Ook wel gageverklaring genoemd.

Wat is de artiestenregeling?

De artiestenregeling stelt: gaat een artiest of een groep artiesten een overeenkomst aan met een opdrachtgever voor één of enkele optredens en is er daarbij geen sprake van een normale arbeidsovereenkomst, dan dient de opdrachtgever (lees: kroegbaas, poppodiumeigenaar) loonheffing en premies in te houden op de betaalde gage en kostenvergoedingen. De opdrachtgever is dus altijd inhoudingsplichtig. Nou… bijna altijd. Als de betaling minder dan €163 bedraagt dan soms ook niet. En dat heeft te maken met de KVR, zie hieronder.

Er is sprake van een overeenkomst van korte duur als de overeenkomst voor een periode van maximaal 3 maanden is gesloten. Let op: Je moet de gageverklaring invullen vóórdat de opdrachtgever de gage uitbetaalt.

Kleinevergoedingsregeling (KVR)

Maar wat te doen met onkosten voor je optreden? Denk aan kapotte snaren of huur van apparatuur. Hiervoor is de “kleinevergoedingsregeling” (KVR) in het leven geroepen. Op grond van deze regeling kan een vast bedrag voor basiskosten van de bruto gage afgetrokken worden. Omdat aan artiesten vrijwel geen onbelaste kosten kunnen worden vergoed, kun je op deze manier een ‘voorschot’ nemen op de kosten die je bij de aangifte inkomstenbelasting declareert. Via deze regeling mag je maximaal € 163,- aan kosten per optreden opgeven. Daar wordt erg veel gebruik van gemaakt: de opdrachtgever betaalt, is niet inhoudingsplichtig, en de muzikant geeft de inkomsten later wel op bij zijn / haar inkomstenbelasting. Maar: volgens de regeling horen er dus wel kosten tegenover te staan.

Bij het invullen van de gageverklaring hoef je geen bonnen aan te leveren. Bewaar de bonnen wel goed! Want de Belastingdienst kan dit met terugwerkende kracht controleren. Dat doen ze niet vaak, maar het kan wel gebeuren.

Geldt dit ook voor optredens in privésfeer?

Nee. Hier is sprake van een uitzondering. Optredens in de privésfeer (waarbij de opdrachtgever geen belastingen afdraagt voor jou) vallen buiten het bereik van de artiestenregeling. Denk bijvoorbeeld aan een bruiloft of verjaardag van een kennis. Over deze inkomsten betaal je pas achteraf belasting via je aangifte inkomstenbelasting. Gewoon een factuur sturen dus!

Kostenvergoedingsbeschikking

Maak je meer kosten dan €163 per optreden? Dan kan je vooraf de Belastingdienst verzoeken deze kosten bij beschikking vast te stellen. Op het aanvraagformulier ‘kostenvergoedingsbeschikking’ dien je een begroting te maken van de inkomsten en kosten. Voorbeelden van kosten die opgenomen kunnen worden zijn kosten van muziekinstrumenten of eigen vervoer. Op basis van deze begroting stelt de Belastingdienst het gedeelte van de gage vast dat de opdrachtgever als kostenvergoeding mag aanmerken. Het bedrag van de kostenvergoedingsbeschikking komt dan in mindering op de bruto gage. Je onbelaste vergoeding wordt dan groter (en je betaalt dan dus minder belasting!).

Moet ik dit zelf doen?

Dit hoeft niet. Je kunt ook aan de opdrachtgever vragen voor jou een kostenvergoedingsbeschikking aan te vragen. De opdrachtgever dient dit wel binnen een maand ná het optreden te doen.

Meer weten?

Heb je vragen over de artiestenregeling? Onze kennispartner Tentoo weet alles over dit soort zaken. Je kunt Tentoo bereiken via freelancers@tentoo.nl, maar je kan ook gewoon bellen naar 020 – 238 69 36. Freelance experts Cas en Lars helpen je graag op weg.

Maandagavond 4 juni gaat Music Pitch over “Meer Optreden, Meer Opbrengsten”. Dus: hoe kan je meer verdienen aan je optredens, en hoe krijg je er meer. Toegang gratis, maar meld je wel vantevoren aan. Meer info onder deze link.

Deze blog is geschreven door Sophie Reitsma van Tentoo. Houd de Music Motion site in de gaten voor blogs, workshops en netwerkmeetings over de muziekbusiness.

Muziek voor Commercials, Film, Games: 7 must-knows

28 maart 2018 By Ewout van der Linden 1 Reactie

Je muziek in een film, achter een commercial, in een “shooter” game of bij een schaatsshow. Elke muzikant / componist wil wel iets met synching. De M-Bizz middag erover in maart zat dan ook prettig vol. Experts Jarl Hector (AMP Amsterdam), Renger Koning (Soundbase, filmmuziek) en Bart Delissen (game composer / docent HKU) vertelden over deals, de muziek, de business, lieten voorbeelden zien en horen. En gaven ook nog wat tips. We noteerden 7 must-knows over synching die je misschien nog niet wist.

Synch bedrijven doen meer dan muziek voor commercials, films, games

Synching komt van synchronization, ofwel: muziek combineren met andere visuele uitingen. Dus: muziek voor commercials, games, bioscoopfilms, tv films, bedrijfsfilms. En ook muziek voor radio-commercials, ook al zit daar geen visueel aspect bij.

Maar synch bedrijven, zoals AMP Amsterdam, hebben flinke kennis van muziekgebruik en rechten clearen van muziekrechten. En die zetten ze dan ook elders in: bijvoorbeeld ook voor muziek onder een show plaatsen of songs voor een musical regelen. Jarl Hector: “We zijn eigenlijk een strategische partner in muziek”.

Covers opnemen

Hoe krijg je voet aan de grond in de synching business? Natuurlijk: netwerken, de juiste muziek sturen. Over specialisatie is men niet eenduidig: in een klein land als Nederland is dat niet echt te doen. En deze handige tip: neem een paar covers op, en dan op een leuke, frisse manier, waarvan je denkt dat veel mensen ze mooi vinden. Synch bedrijven willen soms een bepaald nummer plaatsen, kunnen dan wel de publishing rechten regelen, maar soms niet de masterrechten… Et voilà, daar ben jij dan met jouw cover!

De rechten

Wil je je bezig gaan houden met synching, dan moet je goed weten hoe het zit met muziekrechten. Dus hoe het zit met auteursrecht (van componisten / tekstschrijvers) en naburig recht (uitvoerenden). Voor een synch zijn in elk geval de publishingrechten nodig (recht op gebruik van de compositie, vaak via publisher), en ook de masterrechten (rechten op de opname, de artiest of het label) als het origineel wordt gebruikt.

Maar je krijgt ook met persoonlijkheidsrechten te maken, ook wel morele rechten genoemd. Dit betreft het recht van de maker op naamsvermelding én op bescherming van zijn/haar goede naam. Op basis van morele rechten kan de rechthebbende wel of niet toestaan of de muziek gebruikt gaat worden voor een synch. En die rechthebbende is dan uiteindelijk altijd de originele maker, niet zijn/haar publisher. Want morele rechten zijn onvervreemdbaar, en ook niet overdraagbaar. Behalve het gedeelte naamsvermelding: daarover kan je afspreken dat dat niet hoeft, bijvoorbeeld in een korte commercial (aldus aanwezige gast, advocaat Sander Petit).

Even buiten, maar toch wel in de buurt van synching: ga je aan de gang met muziek voor theater, musical of opera, dan krijg je met grootrecht te maken. Buma Stemra int dan niet automatisch geld, zoals gebruikelijk. De rechthebbende moet eerst toestemming verlenen en maakt een afspraak met de theaterproducent over de vergoeding.

De business van kippenvel

“Uiteindelijk zitten we in de business van kippenvel”, aldus Jarl Hector van AMP Amsterdam. Dus: zorg dat de muziek die je schrijft voor een commercial of voor een film de luisteraar in vervoering brengt. Liefst de juiste emotie waar de film/commercial maker naar op zoek was.

Muziek is daar bij uitstek geschikt voor. Wat volgden bij M-Bizz waren mooie voorbeelden van horrorfilms, road movies, en zelfs shooter games. “Denk je nou echt dat Maxima ging huilen tijdens haar huwelijk omdat ze die Bandoneon hoorde? Welnee, dat was het aanzwellende arrangement van strijkers die erbij hoorde. Ze weten dat zo te arrangeren dat de traan op het juiste moment komt”, aldus Renger.

Ga clichés niet uit de weg

Gebruik die accordeon dus ook. Of die sitar als je Indiase sferen wil creëren. Muziek stuurt de kijker en geeft de visuals nog meer impact. Filmcomponist Renger Koning: “Muziek vertelt de filmkijker in een flits meer over de context van een scene. Hoor je een accordeon achter een scene dan weet je: we zijn in Frankrijk.”

Maar… in de game scene kan je hier en daar lekker afwijken

Game componist Bart Delissen toonde hoe hij Franse marsmuziek als uitgangspunt gebruikte bij het ontwerpen van een authentieke sfeer voor Eerste Wereldoorlog-game Verdun. “Bij game developers kan je écht in gesprek gaan over muziek”, aldus Bart: “ook als ze er zelf niet echt veel ervaring mee hebben, maar als jij goede ideeën hebt die je kunt beargumenteren, kan je de spelervaring naar een hoger niveau tillen met je eigen muzikale ideeën.”

En het geld: bijna too tight to mention

Wat levert het op? Na enig aandringen van een bezoeker kwamen er wat indicaties van getallen naar voren. Helaas, we noemen ze hier niet, maar de deals gaan van heel klein (bv gebruik van muziek voor een eenmalige, kleine bedrijfsbijeenkomst) tot heel groot (voor de rechten van een stevige hit). Verder hangt het van veel variabelen af. We noemen er een paar:

Is er sprake van “branding” in de commercial (dus: duidelijke nadruk op het merk, stevig verkoopgericht) dan gaan de kosten voor muziek omhoog.
Urgentie: moet het allemaal heel snel? Dan wordt het ofwel duurder ofwel slechter.
Is er een muzikaal alternatief? Zoja, dan gaat de vergoeding omlaag. Denk aan: een nummer in de schaatsshow. Zoniet, dan dus omhoog. Denk aan: Queen muziek in een Queen musical.

Meer weten? Hou onze events in de gaten. We gaan er in de nabije toekomst nog meer organiseren met aandacht voor muziek voor film, commercials, games, theater, bedrijfsfilms en wie weet schaatsshows.

Eerstvolgende activiteiten:
Music Pitch over Streaming Streaming Streaming!
M-Bizz over Gebruik je muziekdata

Geschreven door Ewout van der Linden, directeur van Music Motion en docent entrepreneurship bij onder meer Rotterdams Conservatorium Codarts en SAE Institute. Houd de Music Motion site in de gaten voor blogs, workshops en netwerkmeetings over de muziekbusiness. Meer weten? Mail naar ewout@musicmotion.nl.