Het is zover: de VAR voor zzp’ers is verdwenen. Het prachtige papiertje waarmee je kon aantonen dat je ondernemer bent, bestaat sinds 1 mei van dit jaar niet meer. Voortaan kun je met je opdrachtgevers een modelovereenkomst afsluiten, als onderdeel van de nieuwe wet DBA. Veel zzp’ers in de muziek vrezen hierdoor niet meer te kunnen werken en veel opdrachtgevers zijn bang voor het risico op naheffingen en boetes.

Natuurlijk geldt de wet DBA ook voor zzp’ers actief in de muziekbranche. In dit artikel gaan we in op de mogelijke problemen die ontstaan met de invoering van de modelovereenkomsten van de wet DBA. Ook wordt aangegeven welke zzp’ers risico lopen en welke niet. Voor zzp’ers die mogelijk in de problemen komen bestaat een oplossing: payrolling. Dit vormt voor jou als artiest één van de alternatieve manieren om betaald te worden. Hier wordt aan het eind van dit artikel aandacht aan besteed.

Wat gaat er veranderen?
Met de VAR konden je opdrachtgevers je zonder risico inhuren: ze wisten zeker dat ze geen loonheffingen en sociale premies hoefden te betalen. Deze zekerheid voor opdrachtgevers is per 1 mei verdwenen. Als de Belastingdienst oordeelt dat je werkt als schijnzelfstandige, dan krijgt je opdrachtgever een naheffing en mogelijk ook een boete. Schijnzelfstandigheid is aan de orde wanneer je wordt ingehuurd als zzp’er, maar feitelijk werkt als werknemer. Jouw opdrachtgever betaalt dan ten onrechte geen loonheffingen en sociale premies.

Wanneer ben je schijnzelfstandige?
De Belastingdienst spreekt van schijnzelfstandigheid als de volgende drie kenmerken gelden voor de samenwerking tussen jou en je opdrachtgever:

* Loon: je krijgt een beloning die hoger is dan een onkostenvergoeding;
* Persoonlijk: je moet het werk zelf uitvoeren. Je mag het niet uitbesteden aan een ander;
* Gezagsverhouding: je voert de werkzaamheden onder gezag uit.

Als deze drie factoren van toepassing zijn spreekt de Belastingdienst van een dienstbetrekking. Dit betekent dat je niet als zzp’er kan worden ingehuurd, maar wel als werknemer. Vooral gezagsverhouding is hierbij een discussiepunt. Want je mag als zzp’er wel een instructie krijgen over de opdracht, maar niet over hoe de opdracht uitgevoerd moet worden. Deze scheidslijn is niet altijd even duidelijk.

Als één (of meerdere) van deze drie factoren niet van toepassing is dan spreekt de Belastingdienst van ondernemerschap, tenzij er sprake is van een fictief dienstverband. Een fictief dienstverband is aan de orde wanneer je:

* hetzelfde werk doet als een ‘collega’ in loondienst;
* minstens een maand lang doorgaans twee of meer dagen per week werkt;
* en tenminste 40 procent van het minimumloon verdient.

Bij een fictief dienstverband kun je niet als zzp’er ingehuurd worden, tenzij je een ‘echte’ ondernemer bent. Of je een echte ondernemer bent, kun je controleren met de ondernemerscheck van de Belastingdienst. Aan deze ondernemerscheck kun je geen rechten ontlenen. Maar het geeft wel een goede indicatie of je als ondernemer in te huren bent.

Voorbeeld 1: Als je een freelance muzikant bent en door een café wordt ingehuurd, dan krijg je normaal gesproken een vergoeding die hoger is dan de onkostenvergoeding (Loon). Ook moet je zelf opdagen om te spelen (persoonlijk). Maar omdat je artistieke vrijheid hebt om zelf te bepalen hoe je optreedt en wat je op het podium doet, ben je toch als zzp’er in te huren. Er is namelijk geen sprake van een gezagsverhouding.

Voorbeeld 2: Als je als lichttechnicus standaard 3 à 4 avonden per week wordt ingehuurd door een popzaal, dan krijg je normaal gesproken een vergoeding die hoger is dan de onkostenvergoeding (loon). Mogelijk moet jij het werk zelf uitvoeren en mag je dus niet iemand anders sturen om de lichtshow te doen (persoonlijk). Als de popzaal ook nog toezicht houdt op je werk en precieze aanwijzingen geeft hoe je het moet doen (gezagsverhouding), dan is er hoogstwaarschijnlijk sprake van een dienstbetrekking.

Modelovereenkomsten
Als jij en je opdrachtgevers de zekerheid willen hebben dat er geen loonheffingen en sociale premies betaald hoeven te worden, kunnen jullie een modelovereenkomst afsluiten. In zo’n modelovereenkomst staat precies omschreven aan welke voorwaarden de samenwerking tussen jou en je opdrachtgever moet voldoen. Als jij en je opdrachtgever je houden aan de overeenkomst, is er niks aan de hand en hoeven er geen sociale premies en loonheffingen worden afgedragen. De Belastingdienst stelt modelovereenkomsten beschikbaar op haar site. Er zijn algemene modelovereenkomsten, overeenkomsten per beroepsgroep (zoals artiesten en kunst- en cultuureducatie), en zelfs per beroep (zoals DJ en muziekonderwijzer).

Wanneer heb je als zzp’er een probleem?
Je hebt met deze nieuwe manier van werken een probleem als je officieel niet als zzp’er ingehuurd kunt worden omdat je een schijnzelfstandige bent. Maar je hebt ook een probleem als je wel als zzp’er ingehuurd mag worden, maar jouw opdrachtgever het niet meer aandurft vanwege het risico op naheffingen en boetes. De oplossing voor het probleem is payrolling.

Payrolling
Payrolling is een veelgenoemde oplossing voor zzp’ers die mogelijk in de problemen komen. Er bestaat echter veel onduidelijkheid over wat payrolling is en wat het kan bieden voor freelancers. Dus de vraag is: wat is payrolling voor freelancers? Met payroll kun je volledig als zelfstandige werken. Je bepaalt zelf voor wie je werkt en tegen welk tarief. Daarbij werk je – net als een zzp’er – in overeenkomst van opdracht, en dus niet op basis van een arbeidsovereenkomst. Met payrolling sta je op de loonlijst van een payrollbedrijf. Het payrollbedrijf draagt loonheffingen en sociale premies af. Hierdoor hebben jij en je opdrachtgevers geen zorgen om schijnzelfstandigheid en de modelovereenkomsten van de wet DBA. Bovendien ben je automatisch verzekerd voor inkomensverlies wegens ziekte, arbeidsongeschiktheid of een gebrek aan opdrachten.

De voordelen van payrolling op een rij:

* Je bent net zo flexibel in te huren als een echte zzp’er;
* Je bent aantrekkelijker voor opdrachtgevers omdat er geen risico’s zijn op naheffingen of boetes van de wet DBA;
* Je bent automatisch verzekerd voor de Werkloosheidswet, Ziektewet en arbeidsongeschiktheid;
* Geen administratie, facturatie en debiteurenbeheer;
* Je krijgt altijd binnen zeven dagen betaald;
* Je werkt verder volledig als zelfstandige.

Natuurlijk is payrolling niet gratis. Je betaalt een commissie aan het payrollbedrijf. Daarnaast houd je netto iets minder over, omdat er premies worden ingehouden voor collectieve verzekeringen (WW, ZW en WIA). Maar daardoor ben je wel verzekerd voor inkomensverlies wegens werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid. Je hoeft dus geen dure arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten.

Op de foto: singer songwriter Cas Ronckers, fotograaf Ewout van der Linden, Music Motion

Deze blog is geschreven door Jan Meulendijks. Wil je meer weten over payrolling voor freelancers? Bekijk dan de site van Tentoo. Houd verder de Music Motion site in de gaten voor workshops rondom de muziekbusiness!