Muziekrechten, muziekpromotie, muziek-exploitatie, allemaal enorm interessant. En dus zijn er ook goede boeken over geschreven. Leerzaam maar vooral ook “puntje-van-je-stoel-boeiend”. Het is zomer en je hebt misschien wat meer tijd om te lezen, daarom hebben we een paar aanraders voor je op een rijtje gezet. 

We vullen de boekenlijst deze weken aan, elke week, of misschien iets vaker, eentje erbij. Tot nu toe: marketinglessen van de “Stehgeiger” uit Maastricht, muziekrechten in stripboekvorm en de slimmigheden over onderhandelen van music synchs.

Music Rights Without Fights
Door: Richard Kirstein
Onderwerp: music synching

Leuk, eervol en het betaalt soms ook nog goed: je muziek onder een commercial. De zogeheten music synchs zijn dan ook populair bij muzikanten en componisten. Dit boek gaat in op de synching business, maar dan niet vanuit de muzikant maar vanuit de marketeer. Dus: de merken of bedrijven die muziek nodig hebben voor een reclamecampagne. En laat zien hoe zij denken, onderhandelen en waar zij tegenaan lopen.

“Music Rights Without Fights” is op een vreemde manier geschreven: zeer korte hoofdstukjes van soms maar anderhalve pagina, waarvan de steeds bijgevoegde samenvatting ook een pagina is. Dit alles in een groot lettertype, met vrij veel herhalingen. Maar schrijver Kirstein is gepokt en gemazeld in de praktijk en dat zorgt toch voor vrij veel boeiende inzichten.

Bijvoorbeeld over hoe de merk-marketeer (dus de opdrachtgever, het merk dat een commercial maakt) vrij regelmatig in een hoek wordt gezet door het reclamebureau. Die laatste krijgt soms aardig wat ruimte om een commercial te maken en gebruikt vaak vanaf de eerste ideeën één bepaalde track. Gaandeweg het maakproces worden bureau en opdrachtgever verliefd op die track, en willen dan ook geen andere meer in de definitieve versie. Maar: op het allerlaatste moment wordt er pas onderhandeld over de rechten. Dan sta je als merk natuurlijk niet sterk in de onderhandelingen, en het gevolg is een veel te dure licentie voor die track. Maar wel prettig voor de muzikant dus!

Onderhandelen dus over het gebruik van muziek, een vak apart. Maar ook vanuit de muzikant/componist is het goed te zien wat reclamebureaus of de merk-marketeer in de strijd gooien in die onderhandelingen. Of wat voor fouten ze vaak maken en hoe jij daar als “muziekleverancier” fijn gebruik van kunt maken.

Dus: als je muziek echt nodig is en de reclame gaat over een paar dagen al in de lucht, dan hebben ze weinig uitwijk-mogelijkheden. Kan jij je muziek duurder verkopen. Ander trucje volgens Kirstein: als je een licentie afsluit voor je muziek, zorg dat je geen opties afspreekt voor mogelijk extra gebruik later in de campagne. Want: later wil het merk vaak toch meer gebruik maken van je muziek, maar als ze opnieuw moeten onderhandelen kan je meer vragen.

Slimmigheden dus vanuit de harde marketingwereld. Verder komen er wat nuttige termen langs, en ook de manieren hoe de muziek-business werkt. Niet onmisbaar, maar wel leuk om te lezen dus!

Rieu, Maestro zonder grenzen
Door: Maaike Meijer, Jac van den Boogard, Peter Peters
Onderwerp: Muziekmarketing

Toen André Rieu met zijn orkest optrad op het Amsterdamse Museumplein deed hij dat voor de monumentale gevel van het Rijksmuseum. Toch kreeg het volgestroomde plein niet de echte gevel te zien, maar keek het publiek aan tegen een decor met een nagemaakte versie van het gebouw. Dat is, volgens de schrijvers van “Rieu, Maestro zonder grenzen”, met opzet gedaan.

Net zoals het orkest van Rieu bij elk concert van achter, door het publiek naar het podium toe loopt. De strijkers met de strijkstokken zwaaiend.

Is er nog iemand die neerkijkt op de “stehgeiger” uit Maastricht? Rieu dus, een wereldberoemd fenomeen, al vaak in de schijnwerpers. Waarom nog een boek over hem? Omdat het het eerste boek is waarvan de schrijvers, drie Maastrichtse wetenschappers, hem van dichtbij volgden en zijn muziek, zijn shows, zijn marketing, zijn team zorgvuldig analyseerden.

Een meeslepend geschreven boek, waarbij je natuurlijk meteen gaat denken hoe je de aanpak van Rieu kan toepassen in je eigen muziek. En tegelijkertijd krijg je ook flinke bewondering voor de man en zijn team. De manieren waarop André Rieu zijn succes vormgeeft is niets anders dan ijzersterke marketing. Hij schept een concertformule die wereldwijd onweerstaanbaar is en hij weet die haarfijn en slim te promoten. Het boek beschrijft bijvoorbeeld hoe hij op een hele handige manier het huwelijk van George Clooney met Amal Allamudin in Venetië gebruikte voor zijn eigen promotie. Overigens: met medewerking van de Clooneys.

In tijden waarin fanbase building en publieksparticipatie centraal staan in de ontwikkeling van een carrière kijken we vaak naar hoe ze het aanpakken in hiphop en dance. Dit boek bekijkt het vanuit de klassieke muziek en geeft je vele kapstokken voor je eigen marketing.

Gelukkig is de focus niet alleen op Rieu als slimme marketeer of zakenman, het boek geeft ook een mooie achtergrond van de lange populariteit van de wals. Zo werd aanvankelijk door “serieuze muziekkenners” geheel niet neergekeken op dit genre, en werd Johann Strauss II door medecomponisten als briljant gezien.

Pas in de 20^eeeuw begon het grote neerkijken op Strauss: te makkelijk, plat. André Rieu had daar geen boodschap aan en heeft met wervelend succes de wals weer helemaal terug gebracht. Het boek neemt je mee door een belangrijk stuk muziekgeschiedenis en analyseert ook wat André Rieu betekent voor klassieke muziek. Maar gaat ook in op thema’s als Rieu’s regionalisme. Zo heeft in elk optreden, wereldwijd, steeds zijn Maastrichtse komaf een grote rol. Maar dan wel op een inclusieve manier.

De schrijvers zijn duidelijk onder de indruk van Rieu. Kritische noten zijn dan ook vrijwel afwezig. Toch: veel ideeën en leuke achtergronden over een van Neerlands grootste muzikale exportproducten.

Theft! A history of music
James Boyle, Jennifer Jenkins, Keith Aoki
Onderwerp: geschiedenis van muziekrechten

Gehoord hoe Katy Perry maar liefst $2,8 miljoen moet betalen aan rapper Flame? Voor het gebruiken van een riff in haar nummer Dark Horse? Een riff die ook Flame niet verzonnen heeft, want al voor de 20^eeeuw werd deze vaker gebruikt. Hoe zit dat dan? En is zo’n boete wel terecht?

Kortom: muziekrechten. Actueler dan ooit.

Theft! Is een stripverhaal, ja echt heus, over de geschiedenis van muziekrecht. Over auteursrecht, naburige recht dus, en over hoe componisten door de geschiedenis heen van elkaar leenden. Vanaf de renaissance tot aan onze tijd. Je leert dat er in oude muziek en barok enthousiast muziek geleend en gekopieerd werd en dat de Bachs en Beethovens daarin niet veel afweken van bv pop, musical of vroege hiphop-artiesten.

Al die vrijheid zorgde voor een levendige muzikale cultuur waarin componisten zorgeloos hun gang konden gaan. En die ons prachtige klassieke muziek, jazz, hiphop en pop hebben opgeleverd.

Maar… erg lang mocht dat niet duren, want, helaas helaas, de bescherming van muziek is de laatste jaren steeds verder uitgebreid. Tot op het gekke af, zo vinden de auteurs. Het gebruik van een kleine riff, daar kan je al voor aangeklaagd worden. En daar zijn de schrijvers van het boek duidelijk niet blij mee.

In het stripboek lees je over de meest smakelijke gevallen. Natuurlijk: Blurred Lines komt langs, maar ook een boeiende ruzie tussen de erven Ray Charles en Kanye West. Michael Bolton, Rolling Stones, verschillende jazz giganten, allemaal kregen ze te maken met beschuldigingen van plagiaat. Soms op een wel heel lullige manier.

“Theft…” heeft dus een boodschap en die is: bescherming van muziek moet minder ver gaan dan nu. Met het huidige verregaande “op slot zetten” van muziek, hebben componisten nauwelijks nog vrijheid om te componeren.

Gelukkig bouwen ze in het boek ook discussie in, waarin alle argumenten aan bod komen. Het boek is zeer goed geïnformeerd en behandelt bekende en minder bekende cases met veel humor. En met werkelijk geweldige illustraties!

Kortom: leerzaam en goed om je eigen mening over dit onderwerp aan te scherpen.