De Wet DBA. Modelovereenkomsten. En dan toch weer niet. Een nieuwe ‘zzp-wet’ die op komst is. Als freelancer in de muziek is het lang niet altijd duidelijk aan welke regels je je nu moet houden. Laat staan hoe je je kunt voorbereiden op de toekomst. In samenwerking met onze partner Tentoo hieronder de stand van zaken.
Het was altijd zo overzichtelijk. Tot 2 jaar geleden ontving je als zelfstandige eenmaal per jaar automatisch een VAR. Met deze Verklaring Arbeidsrelatie konden opdrachtgevers jou risicoloos inhuren. Jij kon lekker aan de slag en je opdrachtgever was gevrijwaard van het betalen van loonheffingen en sociale premies (de VAR bewees namelijk dat het om zelfstandigen- inhuur ging).
Schijnzelfstandigheid
De VAR verdween omdat hij schijnzelfstandigheid in de hand werkte. Bedrijven huurden freelancers in, maar de werkelijke situatie had meer weg van werken in loondienst. De Belastingdienst liep hierdoor miljoenen euro’s mis aan loonheffingen en sociale premies. De in mei 2016 ingevoerde Wet DBA moest deze problematiek oplossen.
Onuitvoerbare wet
Het idee van de Wet DBA leek zo mooi. Opdrachtgever en freelancer vullen voorafgaand aan hun samenwerking een modelovereenkomst in. Deze overeenkomst omschrijft de onderlinge arbeidsrelatie. Wordt de overeenkomst niet nageleefd? Dan kunnen boetes en naheffingen volgen. In de praktijk bleek het idee echter minder mooi.
Zowel bij freelancers als ‘inhuurders’ heerste onduidelijkheid. Wanneer word je gezien als freelancemuzikant en wanneer als werknemer? Wanneer krijg je een naheffing of boete en hoe is dat te voorkomen? Heldere antwoorden bleven uit. De overheid verruimde eerst de ‘wenperiode’ en stelde daarna meermaals de handhavingstermijn uit. De huidige status: tot 1 januari 2020 wordt de Wet DBA niet gehandhaafd. Heeft iedereen dan nu nog ruim een jaar vrij spel?
Controles aangescherpt
De handhavingsvrije periode is volgens de overheid absoluut geen vrijbrief voor schijnzelfstandigheid. De Belastingdienst treedt namelijk wél op tegen partijen die de modelovereenkomsten bewust verkeerd inzetten. Sinds 1 juli 2018 zijn de controles op ‘kwaadwillende’ organisaties aangescherpt.
De overheid adviseert bedrijven en freelancers zelfs om gewoon via modelovereenkomsten te blijven werken. Als je ze goed en oprecht inzet, loop je geen risico op vervelende verrassingen (lees: boetes en naheffingen) achteraf. Je vindt ze onder deze link van de belastingdienst (even naar beneden scrollen naar Kunst, Cultuur, Amusement, Media).
In de tussentijd werkt het kabinet hard aan een nieuwe ‘zzp-wet’ die in januari 2020 moet ingaan. Doel van de nieuwe wet: schijnzelfstandigheid voorkomen en opdrachtgever en échte ondernemers de zekerheid bieden dat géén sprake is van een dienstbetrekking. De beleidsbepalers denken hierbij onder meer aan een (online) opdrachtgeversverklaring die duidelijkheid geeft over de inhuur van zelfstandigen.
De duur en het tarief van de samenwerking moeten straks duidelijk maken of sprake is van een arbeidsovereenkomst of van zelfstandigen-inhuur. Is het een langdurige samenwerking met een laag tarief, dan gaat het om een dienstbetrekking. Een kortdurende klus met een hoog tarief is freelance-inhuur. De precieze invulling van dit model moet nog worden bepaald.
Las Vegas versus De Doelen
Dat lijkt voor optredens goed uit te pakken: dat betreft bijna altijd een zeer kortlopende dienstverlening. Alhoewel helaas vaak niet erg goed betaald, is het toch duidelijk geen schijn-dienstverband. Maar voor een lespraktijk bij een school, meedoen aan een musical productie of een paar maanden optreden voor één opdrachtgever kan het anders liggen.
Dus: niets aan de hand met je eenmalige concert in De Doelen, maar pas nu al op met dat contract bij een cruise-boot of je Las Vegas concertenreeks! Maar sowieso: check eind 2019 met welke regeling onze regering op de proppen komt.
Payrollen kan ook
Wie geen zin heeft in modelovereenkomsten en (kleine) risico’s, maar wél legaal wil werken, is payrollen een goede optie. Als je werkt via payroll hoef je je geen zorgen te maken om schijnzelfstandigheid. Ook niet om de toekomstige zzp-wet. Op papier ben je als payrollmuzikant in loondienst van het payrollbedrijf, waardoor je niet als zelfstandige wordt gezien. Hier staan geen verplichtingen tegenover. De werkduur en het tarief kun je volledig naar eigen wens bepalen. Die combinatie van zekerheid en vrijheid vinden veel muzikanten heel prettig. Tentoo, onze partner bij M-Bizz en leverancier van kennis op het gebied van arbeidrelaties in de muziek, biedt deze dienstverlening aan.
Geschreven door Niels Hoorn van Tentoo, oktober 2018.
