Altijd gezellig en informatief, de M-Bizz middagen. Maar wat steken de deelnemers ervan op? En… zouden ze bereid zijn dat te delen met de rest van de muziek makende mensheid? Mark Oomen, u kent hem van Zitakula en Afrogrooves, wel. Dit leerde hij van M-Bizz “Fondsen en Subsidies voor Muziek”.
Het is maandag 18 februari, een druilerige middag in de nabijheid van Amsterdam Centraal, maar in het Lloyd Hotel is het warm en knus. Ewout ‘Mr. M-Bizz’ van der Linden verwelkomt de gasten allerhartelijkst en trekt zichzelf vrijwel direct terug in de lobby van het hotel, waarschijnlijk om mails weg te werken en andere onvoltooide werkzaamheden af te ronden.
Ewout heeft twee sprekers uitgenodigd die beiden hun licht op het voor sommigen zo duistere onderwerp van financiering in de muzieksector laten schijnen. Ineke Smits trapt af, met een focus op subsidieaanvragen en wordt gevolgd door Alexander Ramselaer van Cultuur-Ondernemen, die zich meer richt op leningen en het bedrijfsleven.
Ikzelf – Mark Oomen, muzikant en jamsessieleider – zit hier vandaag met meerdere petten op, nogal wat zou je kunnen zeggen. In willekeurige volgorde zit ik hier voor de band Zitakula waarin ik speel, voor het platform Afrogrooves en voor mezelf als individuele muzikant/componist.
Mark Oomen. Laat ik met het laatste beginnen: ik speel al jaren muziek, maar heb nooit een beroepsopleiding in deze context gevolgd, noch heb ik eerder financiële steun vanuit fondsen of subsidies voor persoonlijke ontwikkeling mogen ontvangen. Toch merk ik de laatste jaren dat ik sterk de behoefte heb om mijn individuele muzikale praktijk te versterken en te professionaliseren. Zo heb ik in september 2018 een subsidieaanvraag ingediend bij Fonds Podiumkunsten voor een ‘werkbijdrage muziekauteur’, maar werd deze helaas niet toegekend.
Het goede nieuws was dat de aanvraag ook niet per se was afgekeurd – de kwaliteit werd als voldoende beschouwd – maar dat ik de pech had dat de aanvraag niet de hoogste prioriteit had, waardoor ik net achter het net viste. Na afloop van de sessie kreeg ik van Ineke nog een aantal tips voor het aanscherpen van de aanvraag, en bij een volgende ronde zal ik zeker weer een poging wagen om een aanvraag in te dienen. Deze ‘werkbijdrage muziekauteur‘ is bedoeld als een soort van honorarium voor componisten om nieuw werk te schrijven en verdieping te vinden in de eigen artistieke praktijk.
Zitakula. Voor de band Zitakula ligt het ietsje anders: deze afrofunkband – waarvan ik bandleider en een van de hoofdcomponisten ben – bestaat sinds september 2013 en heeft in het vijfjarig bestaan twee keer een succesvolle aanvraag bij het Sena Muziekproductiefonds gedaan, om een productie in eigen beheer op te nemen, en één keer een succesvolle crowdfunding-campagne gehouden waarmee een groot deel van de productie van het debuutalbum Oasis is gefinancieerd. Naast deze incidentele financieringsbronnen, moet de band het voornamelijk hebben van gages voor optredens en de verkoop van CD’s en LP’s. Een vraag die in de band momenteel nog speelt is de vraag of er mogelijkheden zijn in termen van een langlopende financiering, meerjarige subsidies die bijvoorbeeld zijn toegekend aan De Staat en in iets bescheidener mate aan bands als TenTemPies.
Afrogrooves. Tot slot ben ik hier vandaag ook als muzikaal leider van platform Afrogrooves: een platform dat in de zomer van 2017 is ontstaan vanuit een liefde voor West-Afrikaanse muziek, en dat hierin jamsessies en optredens organiseert. Afrogrooves begon met jamsessies op Blijburg aan Zee, maar heeft ook sessies gehost op Landjuweel, Kwaku Festival, in Noorderlicht, Pension Homeland, bij de Prael en binnenkort in Tivoli. Aangezien er grootse plannen en ambities zijn met dit platform – o.a. muziekworkshops voor kinderen uit arme gezinnen faciliteren, jamsessies door het hele land organiseren, lezingen /concerten /filmavonden organiseren, kennis en ervaring spreiden – is de financieringsvraag groot. Tot nu toe is de financiering vrij direct geweest: gages voor muzikanten die op avonden speelden, direct betaald vanuit de podia die programmeren. Dit is echter niet genoeg om als platform te kunnen groeien dus zijn er meer externe financieringsbronnen nodig. Er zijn nu plannen om een stichting op te richten om zo subsidies te kunnen aanvragen, eventueel aangevuld of voorafgegaan met een crowdfunding-campagne.
Aangezien ik in meerdere hoedanigheden aanwezig was bij deze sessie, pen ik hieronder de belangrijkste tips en adviezen neer die ik heb gehoord. In willekeurige volgorde, omdat ze vrijwel allemaal relevant zijn voor alle contexten.
Aanpassen aan eisen fonds? Een van de eerste vragen tijdens de sessies ging over de eisen die fondsen/subsidies stellen: hoe serieus moet je deze eisen nemen en moet je jouw aanvraag daarnaar ‘voegen’. De kern van het antwoord dat op deze vraag kwam was tweeledig. Enerzijds ja: de formele eisen van een subsidieaanvraag moet je altijd in acht nemen, omdat anders een aanvraag vaak niet eens in behandeling wordt genomen. Je moet echter nooit jouw ‘verhaal’ gaan aanpassen op datgene waarvan je denkt dat de beoordelaars het willen horen. Als je verhaal en motivatie niet gemeend is, komt het waarschijnlijk ook niet gemeend over.
Fondsen up to date houden. Hierop aansluitend: het kan best zijn dat het project bij het uitvoeren ervan gaat afwijken van het oorspronkelijke plan dat je hebt ingediend, maar daarbij is het dan raadzaam om de fondsen op de hoogte te stellen. Fondsen stellen het op prijs om op de hoogte gehouden te worden van eventuele wijzigingen en je plan, en waarderen een toelichting van deze afwijking ook.
Publieke vs. private fondsen. Er werd ook gevraagd naar de verschillende soorten fondsen, wat zijn de verschillen nou precies? In het kort: publieke fondsen worden met overheidsgeld (de welbekende belastingcenten) gefinancierd en private fondsen uit particuliere initiatieven en fondsen. Het voordeel van de publieke fondsen is dat deze erg transparant en inzichtelijk (moeten) werken, maar dit is ook een nadeel, want ze zijn voor de potentiele subsidieaanvrager makkelijk te vinden en dus is er veel concurrentie. De private fondsen weet men over het algemeen minder goed te vinden, dus daar liggen kansen voor potentiele financiële steun, maar deze fondsen zijn soms ook minder goed te bereiken dan de grotere publieke fondsen.
Spreiding van risico’s en geldstromen combineren. Fondsen zijn groot fan van risicospreiding: als jij kunt aantonen dat je voor jouw project ook financiering van elders kunt regelen, dan houdt dat in dat jouw plan of project direct levensvatbaarder is, en worden risico’s gespreid. Dit kwam vooral ook naar voren in het gedeelte van Alexander: een lening afsluiten voor een cultureel project gaat niet zo makkelijk over het algemeen, maar als jij kunt aantonen dat er vanuit meerdere hoeken investeerders komen en/of financiële steun komt, sta je veel sterker.
Volgorde en strategie. Hierop voortbordurend: in veel gevallen is het raadzaam om na te denken over strategie en de volgorde waarin je financieringsstromen benadert. Begin je met een crowdfunding of gebruik je die juist als sluitpost voor je begroting? Heb je al een lening nodig voordat je überhaupt een fonds benadert? Dit zijn een hoop variabelen die invloed kunnen hebben op de algehele strategie en dus belangrijk om over na te denken.
Permanente aanvragen vs. rondes. Iets om in deze context ook rekening mee te houden is om te kijken naar subsidies die permanent kunnen worden aangevraagd, of per ronde of per aantal data per jaar. Soms heeft een fonds maar een beperkt budget te besteden per jaar en kan het zijn dat deze vroeg in het jaar al is uitgegeven, dus dan is het van belang om daar al vroeg bij te zijn.
Dat was het voor nu, en dit is slechts een weergave van een fractie van alles wat er werd besproken op deze maandagmiddag. Al met al een leerzame middag waarbij veel kennis en ervaring werd uitgewisseld en alle deelnemers met nieuwe inzichten naar huis terugkeerden.
Deze blog werd geschreven door Mark Oomen. De M-Bizz middagen vinden enkele keren per jaar plaats, met steeds een ander thema. Vanaf februari 2019 vanuit QO Amsterdam. En in samenwerking met Tentoo, Cultuur-Ondernemen en Ntb Kunstenbond.
